Wielki powrót terrazzo

Terrazzo przeżywa swój wielki powrót. Możecie go znać z innej nazwy – lastriko lub lastryko, bo materiał ten był popularny w czasach PRL-u. Teraz wraca na salony, na fali trendów na retro i sentymentu za czasami dzieciństwa u millenialsów, którzy właśnie kupują i urządzają swoje pierwsze mieszkania. Terrazzo w nowej odsłonie i kontekście jest prawdziwym hitem tego roku. Czym jest, jakie są jego cechy i gdzie znajdzie zastosowanie?

Czym jest terazzo?

Terazzo to materiał kompozytowy tzn. składający się z kilku różnych składników. Powstaje z połączenia cementu (lub w nowocześniejszej wersji spoiwa żywicznego) i fragmentów kamienia np. marmuru, kwarcu, granitu czy szkła. Jego ostateczny wygląd zależy od wyboru składników, wielkości drobin kamienia czy koloru cementu, który oprócz bieli i szarości może przybrać praktycznie każdą barwę dzięki dodatkowi pigmentów. Po wyschnięciu powierzchnię można poddać szlifowaniu i polerowaniu, dzięki czemu będzie gładka i błyszcząca. W 2020 roku króluje jednak moda na surowe, matowe wykończenie. Tradycyjnie lastryko wykorzystywane było do wykańczania podłóg, jednak obecnie z powodzeniem stosuje się je na wielu innych powierzchniach.

Włoskie korzenie

Chociaż materiał ma długą historię, sięgającą starożytnego Egiptu i neolitycznej Turcji, to swoją obecną nazwę zawdzięcza włoskiemu miastu Terrazzo. Kilkaset lat temu włoscy robotnicy budowlani spopularyzowali ten materiał podłogowy, wykorzystując odpady pochodzące z obróbki płyt marmurowych i zatapiając je w glinie. Dawało to efekt podobny do mozaiki, a jednocześnie dużo tańszy w wykonaniu. Upowszechnienie materiału nastało wraz z wynalezieniem szlifierki elektrycznej w latach 20. ubiegłego wieku. Jednym z najbardziej znanych przykładów zastosowania lastryko jest Aleja Gwiazd w Los Angeles. 

Właściwości terrazzo

Lastryko jest niezwykle trwałe, odporne na ścieranie oraz na wszelkie uszkodzenia mechaniczne – a jednocześnie znacznie tańsze niż powierzchnie wykonane z samego kamienia np. marmuru. Dzięki niejednorodnej strukturze ewentualne ubytki są też mało widoczne. Ma zastosowanie wewnątrz i na zewnątrz budynków. Jednym z powodów wzrostu popularności terrazzo jest z pewnością jego elastyczność, pozwalająca kształtować różne formy, a także wzrost popularności materiałów pochodzących z recyklingu. Co więcej, lastryko można poddawać wielokrotnej renowacji bez konieczności wymiany na nowe. Jest też łatwe w utrzymaniu – wystarczy czyszczenie na mokro.

Gdzie można wykorzystać terazzo?

Tradycyjnie terazzo wykorzystywane jest na podłodze i ścianach, np. w postaci płytek. Chętnie stosuje się je w łazienkach – fragmentarycznie i jako total-look. Wykonuje się z niego również blaty kuchenne i łazienkowe, a coraz częściej także meble (fronty szafek, blaty stołów) czy dodatki, takie jak doniczki, lampy, zegary, akcesoria kuchenne, zastawę stołową. Sam wzór wykorzystywany jest też na tapetach i materiałach – obiciowych, zasłonach, narzutach czy pościeli.

Fot. dykeanddean.com

Terrazzo łączy w sobie wszystkie cechy, których oczekujemy od materiału wykończeniowego – naturalne pochodzenie, odporność, łatwość w utrzymaniu i stosunkowo niską cenę. Wpisuje się też w dwa największe trendy – retro oraz przyjazność środowisku/recykling – gdyż powstaje tak naprawdę „z resztek”.

Lastryko we wnętrzach wraca do łask

Lastryko we wnętrzach przeżywa prawdziwe odrodzenie i przestaje kojarzyć się wyłącznie z parapetami z czasów PRL-u. Projektanci już od jakiegoś czasu pokazują, że można wykorzystać je w zupełnie inny, a przy tym atrakcyjny sposób.

Historia lastryko

Próbując dotrzeć do początków lastryko, znaleźlibyśmy się w czasach starożytnego Egiptu. Z kolei jeśli chodzi o czasy nowożytne, pojawienie się terrazzo datuje się na XIV wiek, kiedy weneccy posadzkarze odkryli, że okruchy marmuru oraz spoiwo z gliny i koziego mleka znajdą zastosowanie przy kładzeniu podłóg.

Lastryko, które znamy dziś, mogło zacząć rozwijać się dopiero od momentu rozpoczęcia produkcji cementu portlandzkiego. Jednak popularność zyskało dopiero w latach 20. XX wieku, kiedy skonstruowano urządzenia do polerowania posadzek.

Prawdziwy potencjał lastryko zauważyli jednak dopiero architekci modernizmu, których prace na bazie tego materiału można podziwiać do dziś.

Który rodzaj wybrać?

Dawniej lastryko oznaczało mieszankę cementu, wody, grysu marmurowego i ewentualnie naturalnych barwników. Dziś coraz częściej wybierane jest terrazzo z żywicami syntetycznymi i sztucznymi barwnikami. Tradycyjny marmur bywa z kolei zastępowany okruchami granitowymi i bazaltowymi, szkłem bądź metalem.

Powstaje pytanie, które lastryko wybrać: cementowe czy żywiczne. Obie odmiany mają zarówno zalety, jak i wady. Tym samym posiadają  swoich zwolenników i przeciwników, którzy często kierują się po prostu kwestią wyglądu materiału.

Tradycyjne lastryko z kruszywa i betonu wygląda tak jak to popularne w ubiegłym wieku, co może zarówno cieszyć, jak i odstraszać. Niebagatelnym plusem tego rozwiązania jest jego trwałość – sprawdzi się ono wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. Do zalet należy dołożyć też cenę cementowego terrazzo, gdyż jest ona zwykle niższa niż jej żywicznego odpowiednika.

źródło: unsplash.com

Ten z kolei zyska miłośników dzięki większemu i ciekawszemu wyborowi kolorów oraz szybszemu montażowi. Co istotne, lastryko z żywic syntetycznych jest wykorzystywane przy tworzeniu cieńszych posadzek oraz nietypowych bądź pionowych powierzchni. Zapewnia im gładsze wykończenie, a przy tym ich montaż trwa krócej niż w przypadku terrazzo cementowego. Mimo to, największą wadą tego materiału jest możliwość umieszczenia go tylko we wnętrzach. Ten rodzaj nie jest bowiem odporny na szkodliwe działanie czynników atmosferycznych. Wśród minusów żywicznego lastryka znajduje się również wysoka cena.

Na rynku jest też dostępne terrazzo w wersji cementowo-żywicznej, które może być rozwiązaniem kompromisowym dla osób, którym trudno jest podjąć decyzję.

We wnętrzach

Nawiązując do kolorów obowiązujących w tym roku, lastryko pojawia się w różnych odcieniach – pastelowym różu, żółtym, pomarańczowym, zielonym i niebieskim. Coraz częściej spotkać można również jego wersję z różnokolorowym kruszywem z wykorzystaniem szkła, metalu czy materiałów syntetycznych. Osiąga ono różne rozmiary, a najmodniejsze jest to o wielkości kilku centymetrów.

Lastryko umieszcza się już nie tylko w przestrzeniach użyteczności publicznej, ale i prywatnych lokalach. Ściany i blaty w tej wersji najlepiej sprawdzą się w kuchni i łazience, choć materiał ten będzie stanowił element dekoracyjny również w pokoju dziennym. Ciekawymi alternatywami dla niego są tapety oraz dywany imitujące fakturę terrazzo. Te rozwiązania świetnie nadadzą się do bardziej przytulnych pomieszczeń, jak sypialnia czy pokój dziecka.

Decydując się na lastryko we wnętrzach, trzeba pamiętać o kilku zasadach. Po pierwsze, przy stosowaniu terrazzo postaw na stonowane tło, zwłaszcza jeśli zdecydujesz się na materiał o różnorodnej fakturze. Proste meble i  dodatki w jednolitym odcieniu sprawdzą się w tym przypadku najlepiej i nie wprowadzą wrażenia chaosu, a dodatkowo skupią uwagę na wyjątkowym wyglądzie terrazzo.

Lastryko sprawdzi się zarówno w wersji XXL jako wykończenie całego pomieszczenia, jak i w postaci elementów, które dodadzą wnętrzu charakteru. Obawiając się wprowadzenia surowego klimatu do mieszkania, możesz położyć terrazzo w jednym z miejsc, takich jak blat czy ściana w kuchni.
Dla jeszcze mniej odważnych dobrym rozwiązaniem będzie stół o fakturze lastryko, obraz czy nawet pościel inspirowana kruszywem.

źródło: unsplash.com

Wady i zalety

Lastryko jest przede wszystkim trwałe i wytrzymałe. Dzięki swojej strukturze niemalże nie ulega uszkodzeniom mechanicznym i ścieraniu. Posiada właściwości antypoślizgowe, co jest szczególnie przydatne przy wykorzystaniu terrazzo do budowy tarasów bądź schodów. Jako że jest odporne na działanie UV i innych czynników atmosferycznych, na balkonie poradzi sobie doskonale.

Jest to materiał, który łatwo utrzymać w czystości i pielęgnować, jednak poplamienie go może grozić przebarwieniami. Umycie lastryko wodą z mydłem lub płynem do naczyń pomoże usunąć wszelkie ślady, a jeśli ta metoda nie zadziała – skuteczny może okazać się rozcieńczony denaturat lub woda z dodatkiem amoniaku.

Pielęgnacja lastryko polega na stosowaniu specjalnych środków, które pozwalają tworzywu dłużej utrzymać atrakcyjny wygląd.